29 Nisan 2020 04:03
Şile Bezi hakkında bilgi sahibi misiniz?
Şile Bezi hakkında bilgi sahibi misiniz?
Şile’de yaklaşık bir asır önce ipekçilik, daha sonra da keten dokumacılığı yapıldığı bilinir. Ketenciliğin yorucu olması ve üretimin düşmesi ile 90’lu yıllardan itibaren pamuk ipliğinden dokumacılık başlamıştır.
Şile bezi üretiminde atkı ve çözgü ham maddesi olarak 0 numara kıvrak ismi verilen bükümlü pamuk ipliği kullanılır. İplik önceleri küp toplar halinde İngiltere’den gelirdi.1950’lerden sonra İstanbul ve İzmir’de üretilmeye başlandı. Genelde 20 m’lik toplar halinde piyasaya sunulan Şile bezinin eni çoğunlukla 40 cm. olabilmektedir. Üretim birkaç aşamayı kapsar.
Öncelikle çile halindeki iplikler çiriş adı verilen kaynamış suya un katımı ile elde edilen hamurda ıslatılır, güneşte kurumaya bırakılır. Kuruyan çileler çıkrıklarda masuralara sarılır ve dokuma evresine geçilir.
Dokunan bezler kireç kaymağına batırıldıktan sonra denizde yıkanıp kumlar üzerine serilerek kurutulur. Şile bezini benzer diğer bezlerden ayıran en önemli özelliği hem atkısının hem de çözgüsünün kıvrak iplikten yapılmış olması ile oluşan etamin gibi bürümcük dokusudur. En az bu dokusu kadar önemli bir etkide Karadeniz’in az tuzlu suyu ise Şile plaj kumlarının bu bezin yapısına doğal olarak girip işlemesidir.
Şile bezinin özgün reni bej olmakla birlikte beyaz ve boyanan iplerin çeşitli renklerinden de olabilmektedir.
Şile Bezi el sanatları ise Şile’ li hanımların el emeği, göz nurunun, iğne iğne Şile bezine yansıtılmasıdır. Yoğun emektir, kültürdür, aile ekonomisine katkıdır, kısacası Şile kadınının çok şeyidir. Kasnağa gerilen Şile bezi üzerine Şile’ li hanımların bildiği bir çok Şile motifi floş iplikle iğne iğne, göz göz işlenir. Hiç şaşmadan, yanılmadan iplik renklerinin harika uyumu ile…
200’ün üzerinde Şile bezi el sanatları motifi olduğu bilinir. Şile’ li hanımlar bunlar içinde beğenilen 55-60 motifi kullanılır. Motif isimleri de ilginçtir.
Çatlak kahve, hapishane penceresi, gelin tacı, aslan pençesi, demokrat parti, halk parti, akarsu, gelincik, manolya, yasemin, samatya ,hanım düğmesi, çın çın bağları, Şile feneri, yıldız, gazi sofrası, eğrelti, kartopu, hanım yanağı, yeminli örnek, kareli…
Şile el sanatlarında bazı çeşitlerde kenarlar oya işlemesi ile süslenir.
Şile bezinden buluz, gecelik, gömlek, masa örtüsü, çay takımı, şalvar, nevresim ve pike takımları gibi yelpazede üretimi yapılıyor.
Şile bezinin ünü yurt dışına taşmıştır. Bu önemli kültür değerimiz birçok ünlü şairin dizelerinde yer alır.
